سازمان جهانی بهداشت “سلامتی” را اینگونه تعریف کرده است: « رفاه کامل جسمی، روحی، اجتماعی و نه فقط نبودن بیماری و نقص عضو » بیماری در اثر تماس با عوامل زیان آور و تغذیه نامناسب ایجاد می شود.
عوامل زیان آور هر جایی ممکن است وجود داشته باشند و فرد در اثر تماس با آنها دچار بیماری گردد ولی اگر عامل زیان آور در محیط کار باشد فرد به بیماری ناشی از کار یا همان بیماری شغلی مبتلا می شود.
بیماری های شغلی و روش پیشگیری از آنها
غالباً بیماری های ناشی از کار مزمن هستند و از زمان تماس و ابتلا یا بروز بیماری گاهی بیش از ۳۰ سال طول می کشد. بیماری های ناشی از کار رنج و زیان های هنگفتی را در دنیای کار به دنبال دارند با وجودی که میزان مرگ ناشی از بیماریهای شغلی و بیماری های وابسته به شغل ۶ برابر بیشتر از حوادث شغلی است ولی هنوز این بیماریها ناشناخته و پنهان هستند.
علاوه بر این ماهیت بیماری های ناشی از کار به سرعت در حال تغییر است . تکنولوژی جدید وتحولات اجتماعی، همراه با تغییر شرایط اقتصادی جهانی بر مخاطرات بهداشتی موجود افزوده و انواع جدیدی از این مخاطرات را پدیدار نموده است . در حالیکه پیشرفت های زیادی در مبارزه با بیماری های ناشی از کار حاصل شده است، نیاز مبرم و فوری برای تقویت توانمندی ها برای پیشگیری در سیستم های بهداشت حرفه ای کشور وجود دارد .
تلاش جمعی دولت، تشکل های کارفرمایی و کارگری اساس مبارزه با این اپیدمی پنهان می باشد . مرگ و میر سالانه در اثر بیماریها و حوادث ناشی از کار در جهان ۳۴/۲ میلیون نفر برآورد شده است . درصد بالایی از این تعداد (حدود ۲/۲ میلیون ) مرگ به واسطه بیماریهای ناشی از کار روی می دهد . از ۶۳۰۰ مرگ برآورد شده که در هر روز اتفاق می افتند ۵۵۰۰ مورد از آن ها به سبب انواع مختلف بیماری های وابسته به شغل هستند . همچنین سازمان بین‌المللی کار برآورد نموده است که سالانه ۱۶۰ میلیون مورد بیماری های غیرکشنده ناشی از کار اتفاق می افتد.
براساس قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران یکی از وظایف کارفرمایان تهیه امکانات لازم برای تامین و حفظ سلامت شاغلین می باشد(فصل چهارم قانون کار ) البته ناگفته نماند قانون گذار شاغلین را نیز برای جلوگیری از بروز حوادث و بیماریهای ناشی از کار موظف به رعایت دستورالعمل ها ومقررات می نماید .
مراحل پیشگیری از بیماری های ناشی از کار را می توان اینگونه خلاصه کرد.
۱. شناسایی عوامل زیان آور محیط کار
۲. اندازه گیری و ارزیابی عوامل زیان آور محیط کار
۳. کنترل عوامل زیان آور محیط کار از طریق روشهای فنی مهندسی
۴. اجرای برنامه های مراقبتی از جمله معاینات سلامت شغلی که توسط مراکز طب کار انجام می شود
۵. کاهش عوارض و بیماریهای ناشی از کار از طریق تغییر شغل و گردش کاری و اجرای قانون مشاغل سخت و زیان آور پیشگیری از بیماری های شغلی بر عهده هر کسی در هر جایی است ؛ از کارخانه تا زمین کشاورزی از اداره و دفتر کار تا تعویض روغنی و نقاشی اتومبیل تا شوراها و کمیته ها ، هیچ کس مصون نیست.
در نهایت همه باور دارند که پیشگیری موثرتر و کم هزینه تر از درمان و توان بخشی است. وقت آن رسیده با یک تلاش ملی واکنش شدید تری به همه گیری بیماری های شغلی و روش پیشگیری از انها را در سطح ملی داده شود تا بهداشت و حیات کارگران حفظ شود.
یکی از وظایف مراکز طب کار معاینات دوره ای است که باعث پیشگیری از بیماریهای شغلی می شود لذا مرکز طب کار پایوران راه سلامت، با دانش متخصصان طب کار خود آماده پاسخگویی و مشاوره به تمامی مشاغل می باشد.
